Güneş Sisteminin En Volkanik Cisminin Sırrı Çözüldü
NASA’nın Juno görevi, Jüpiter’in uydusu Io’nun, Güneş Sistemi’nin en volkanik cisminin ardındaki sırrı çözdü. Yeni araştırmaya göre, Io’nun volkanik aktiviteleri, her bir volkanın altında bulunan ayrı magma hazneleri tarafından besleniyor. Bu keşif, Io’nun volkanik yapısının kökenine dair 44 yıllık bir gizemi aydınlatıyor.
Nature dergisinde yayımlanan araştırma sonuçları, Amerikan Jeofizik Birliği’nin yıllık toplantısında düzenlenen bir basın toplantısında kamuoyuyla paylaşıldı.
Io: 400 Aktif Volkan ile Dolu
Dünya’nın uydusu Ay ile hemen hemen aynı boyutlara sahip olan Io, yaklaşık 400 aktif volkana ev sahipliği yapıyor. Sürekli püsküren lavlar ve duman bulutları, uydunun yüzeyini kaplayan karakteristik katmanların oluşumunda etkili.
Io’nun volkanik aktiviteleri ilk kez 1979 yılında, NASA’nın Voyager 1 uzay aracının çektiği görüntülerde fark edildi. Ancak püskürmelerin kaynağı uzun süre bilinmezliğini korudu. 2011 yılında fırlatılan Juno uzay aracı, Io’nun gizemini çözmek için yola çıktı ve 2016 yılında bu gizemi aydınlattı.
İçindeki Magma Okyanusu Değil, Lokal Magma Hazneleri Besliyor
Io’nun eliptik yörüngesi, Jüpiter’in güçlü yerçekimsel etkileri nedeniyle sürekli sıkışıp genişlemesine yol açıyor. Ancak elde edilen veriler, Io’nun yüzeyinin altında küresel bir magma okyanusu bulunmadığını, volkanların lokal magma hazneleri tarafından beslendiğini gösteriyor.
Io, Jüpiter’e son derece yakın bir yörüngede bulunuyor ve her 42,5 saatte bir gaz devinin etrafında dönüyor. Jüpiter’in çekim gücündeki değişiklikler, uydunun sürekli olarak ezilip büzülmesine neden oluyor ve bu da sürekli bir esnemeye yol açıyor. Ancak yapılan araştırmalar, Io’nun iç kısmında küresel bir magma okyanusu olmadığını ortaya koyuyor.
Bu sonuçlar, Io’nun iç yapısı hakkında yeni düşünceler doğurmanın yanı sıra, diğer gök cisimlerinin oluşumu ve evrimi konusundaki anlayışımızı da etkiliyor. Satürn’ün Enceladus ve Jüpiter’in Europa gibi diğer uyduları da bu açıdan önemli hale getiriyor.
